หุ่นยนต์จัดยาอัจฉริยะ - ฉลาดสุดๆ

แขนกลจับกระบอกเพื่อบรรจุยา

ในยุคที่เทคโนโลยีมีความก้าวหน้า วงการแพทย์ได้นำหุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติเข้ามาช่วยในการรักษาและบริการผู้ป่วยมากขึ้น โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้การรักษาและบริการมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
  
โรงพยาบาลเวชธานี เป็นหนึ่งในนั้น ที่ได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาเรื่องเทคโนโลยี ล่าสุดได้นำหุ่นยนต์มาใช้ในการจัดยา เพื่อให้บริการกับผู้ป่วย
  
ผศ.นพ.ก่อพงศ์ รุกขพันธ์ ผู้อำนวยการ ปฏิบัติการ โรงพยาบาลเวชธานี กล่าวว่า โรงพยาบาลได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งที่ผ่านมาได้ลงทุนในระบบซอฟต์แวร์ เพื่อให้แพทย์สามารถเข้าถึงข้อมูลผู้ป่วยด้วยคอมพิวเตอร์ทุกเครื่องในโรงพยาบาล  ล่าสุดได้นำหุ่นยนต์จัดยาอัจฉริยะ (Smart Dispensing Robot) รุ่นอีวี 220 (EV220) ซึ่งพัฒนาโดยยูยาม่า (yuyama) ประเทศญี่ปุ่น มาใช้ในโรงพยาบาลเพื่อให้บริการจัดยาแก่ผู้ป่วยนอก
  
โดยขั้นตอนการทำงานผ่านระบบเทค โนโลยีสารสนเทศทุกขั้นตอน  เมื่อแพทย์ได้พิมพ์สั่งยาให้กับผู้ป่วยผ่านระบบโปรแกรมเทคแคร์ (Trakcare) แล้วส่งผ่านคอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์เคลื่อนที่อย่างสมาร์ทโฟนและแท็บเล็ต ที่เชื่อมต่อระบบออนไลน์  คำสั่งจะถูกเชื่อมโยงข้อมูลมายังห้องยาเภสัชกร และประมวลผลผ่านซอฟต์แวร์ของหุ่นยนต์ด้วยบาร์โค้ด  ส่งตรงไปยังสมองกลของหุ่นยนต์  จากนั้นแขนกลของหุ่นยนต์จะควบคุมเลือกชนิดยา ปริมาณและขนาดตามคำสั่งแล้วบรรจุยาลงกระบอกยา พร้อมพิมพ์ฉลากและบาร์โค้ด เพื่อให้เภสัชกรนำมามาตรวจสอบความถูกต้องด้วยบาร์โค้ดอีกครั้ง ก่อนนำยาไปจ่ายให้กับผู้ป่วยต่อไป
  
“หุ่นยนต์จัดยาในต่างประเทศมีการใช้อย่างแพร่หลายโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ส่วนหุ่นยนต์รุ่นนี้ถือเป็นครั้งแรกที่มีการนำมาใช้ในประเทศไทย ถือเป็นนวัตกรรมที่ช่วยให้การบริการมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยสามารถบรรจุยาเม็ดได้ 220 ชนิดยา และมีประสิทธิภาพจัดยาได้ 200 รายการต่อชั่วโมง ซึ่งเร็วกว่า
การใช้ผู้ช่วยเภสัชกรในการจัดยา และยังช่วยลดการใช้กระดาษจากใบสั่งยาของแพทย์  บรรจุยาได้ปลอดภัย ลดการปนเปื้อนของยาบางชนิดที่อาจปนเปื้อนจากการใช้ถาดจัดยาเดียวกันและการสัมผัสจากมือคน และทำให้เภสัชกรมีเวลาในการให้บริการผู้ป่วยและทำวิจัยเรื่องยามากขึ้น”
  
ผศ.นพ.ก่อพงศ์ กล่าวต่อว่า นอกจากนี้ยังช่วยลดปัญหาการเขียนใบสั่งยาด้วยลายมือ  ซึ่งลายมือส่วนใหญ่จะอ่านยาก  ถึงขนาดโรงพยาบาลเคยเปิดโครงการให้แพทย์คัดลายมือมาแล้ว ขณะที่ผู้ป่วยจะใช้เวลารอรับยาน้อยลงเพียง 5-10  นาทีสำหรับโรคทั่วไป เช่น ไข้หวัด  ปวดท้อง ฯลฯ
  
ส่วนข้อผิดพลาดของหุ่นยนต์ในการจัดยานั้นจะไม่เกิดขึ้นหากแพทย์ไม่พิมพ์ใบสั่งยาผิด
  
สำหรับในเรื่องข้อกฎหมายที่ให้เภสัชกรเป็นผู้จ่ายยาเท่านั้น ทางโรงพยาบาลนำหุ่นยนต์มาใช้ในการจัดยาแค่นั้น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นหน้าที่ของผู้ช่วยเภสัชกร ส่วนการตรวจสอบและจ่ายยาให้ผู้ป่วยยังเป็นหน้าที่ของเภสัชกรอยู่เหมือนเดิม
  
  อย่างไรก็ตามในเดือน ธ.ค.นี้จะนำหุ่นยนต์ รุ่น PROUD มาใช้จัดยาสำหรับผู้ป่วยใน ที่ต้องพักฟื้นในโรงพยาบาลอีก 1 ตัว ซึ่งจะทำให้กระบวนการทำงานของพยาบาลเปลี่ยนไป โดยหุ่นยนต์จะบรรจุยาให้ผู้ป่วยลงซองยา เป็นรายมื้อ พร้อมพิมพ์ฉลากและบาร์โค้ด พยาบาลจะนำยาใส่รถจัดยาอัตโนมัติเชื่อมต่อระบบบริหารยาข้างเตียง นำยาให้ผู้ป่วยด้วยการสแกนรหัสที่ข้อมือผู้ป่วยเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง ซึ่งเจ้าหน้าที่เท่านั้นที่จะเข้าถึงยาได้ ทำให้รู้ว่าพยาบาลคนไหนเป็นคนนำยาชนิดใดให้ผู้ป่วยรายไหน
  
ผศ.นพ.ก่อพงศ์ ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า หุ่นยนต์ทั้งสองตัวใช้งบประมาณลงทุนจำนวน 20 ล้านบาท โดยปัจจุบันโรงพยาบาลมีผู้ป่วยนอกเฉลี่ยวันละ 1,000 ราย และผู้ป่วยในวันละ 100 ราย โดย 50% เป็นผู้ป่วยชาวต่างชาติ ซึ่งส่วนใหญ่มาจากตะวันออกกลาง อย่างไรก็ตามในปีหน้ามีแผนนำไอทีมาช่วยการรักษาพยาบาลเพิ่ม โดยจะพัฒนาให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคให้ผู้ป่วยจากที่บ้านผ่านอุปกรณ์เคลื่อนที่ต่าง ๆได้ ซึ่งจะช่วยประหยัดเวลาแพทย์ไม่ต้องฝ่าการจราจรที่ติดขัดมาโรงพยาบาล
  
นับได้ว่าระบบเทคโนโลยีสารสนเทศได้เข้ามามีบทบาทในวงการแพทย์มากขึ้นเรื่อย ๆ จนสามารถเปลี่ยนแนวทางการทำงานและการรักษา และยิ่งการแพทย์ยุคใหม่ก้าวไกลด้วยเทคโนโลยีมากขึ้นเท่าไหร่ นั่นหมายความว่าคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยก็จะดีมากขึ้นเรื่อย ๆ เช่นกัน.

จิราวัฒน์ จารุพันธ์
JirawatJ@dailynews.co.th